ژانرهای عکاسی:
ژانرهای عکاسی در چند تقسیم بندی کلی قرار دارند: طبیعت، پرتره، معماری، حیات وحش، خبری، مستند اجتماعی، تبلیغاتی و آبستره.
طبیعت :
به عکس های که صرفاً از طبیعت و بدون عناصر انسانی گرفته شده است اتلاق می‌شود. عکاسی طبیعت به استفاده از فرآیند عکاسانه جهت نمایش مشاهدات در تمام شاخه های تاریخ طبیعی، سوای مردم شناسی و باستان شناسی، محدود است؛ به شکلی که شخص خبره، توانایی شناسایی سوژه اصلی و تصدیق ارائه صحیح آن را داشته باشد. گویایی عکس طبیعت باید از جنبه‌ی کیفیت تصویری اش بالاتر باشد. نشانه‌های انسانی، به جز معدود موقعیت هایی که به جلوهی طبیعی صحنه کمک میکنند، نباید در تصاویر ارائه شوند. وجود نوارهای علمی {نشانه‌های تحقیقی دانشمندان} بر بدن حیوانات حیات وحش قابل قبول است. عکس های گیاهان و حیوانات دو-رگه، تطبیق شده و غیر طبیعی، همچون هر گونه دستکاری که شرایط عکاسی را تغییر دهد، غیر قابل قبول است.
چیزهایی همچون خطوط تلفن، جاده ها، حصارها، درختان قطع شده (بطور آشکار)، ساختمانها و امثال اینها باعث عدم پذیرش عکس در ژانر طبیعت خواهد بود. انسانها، اگرچه بسیار کوچک و با وجود زیبایی صحنه، نباید نشان داده شوند. این گونه عکس ها میتوانند مناسب بخش عکاسی منظره باشند. عبارت «نشانه‌های انسانی که به جلوهی طبیعی صحنه کمک میکنند» شاید گمراه کننده باشد؛ پرستویی که در انبار غلات زندگی می کند، در آشیانه ی خود در یک انبار پذیرفتنی است چون که آنجا محیط طبیعی زندگی اوست. مرغ ماهیخوار نشسته بر روی یک تیرک نیز قابل قبول است، چونکه محیط رایجی برای استراحت آنهاست؛ ولی باید بخش بالایی تیرک بیشتر در عکس نشان داده شود.
صحنه‌های طلوع و غروب اصلاح شده نیز از دلایل عدم پذیرش هستند. برخی از داورها در مسابقات عکاسی در این مورد سخت گیری نمی‌کنند. جهت اطمینان خاطر، بهتر است که خود در تفسیر «تعریف عکاسی طبیعت» سختگیری کنید.
منظره:
عکاسی منظره یا Landscape به آن دسته از عکسهایی اطلاق می‌گردد که مناظر یا و چشم اندازهای طبیعی و یا غیر آن را نمایش می‌دهند. بعضی عکس‌های این گروه میتوانند در طبقه‌های معماری و یا طبیعت هم قرار گیرند.
منظره به کل یا بخشی از طبیعت گفته می‌شود که از یک منظر یا زاویه خاص به آن نگریسته شده باشد. طبیعت، موضوع همیشگی و جدایی ناپذیر عکاسی از منظره به شمار می‌رود، به همین دلیل است که به عکاسی از منظره، عکاسی از طبیعت نیز گفته می‌شود. به طور معمول در چنین عکس هایی حضور انسان یا حیوان به چشم نمی‌خورد، مگر اینکه حضور آن ها مفهومی خاص داشته باشد. در چنین شرایطی باید اندازه تصویر انسان یا حیوان نسبت به کل تصویر کوچکتر باشد.
به عقیده برخی از صاحب نظران ساحل دریا، شهر و بناهای ساخته شده به دست انسان را نباید جزو طبیعت به شمار آورد و تصاویری که در بردارنده دریا و شهر هستند را باید چشم‌انداز دریا یا شهر به شمار آورید. از آنجا که معادل انگلیسی عکاسی از منظره، لنداسکیپ (Landscape)– لند به معنای زمین- است می‌توان این گفته صاحبن ظران را به جا دانست و عکاسی از منظره را فقط به زمین و طبیعت بکر و دست نخورده محدود کرد. با این حال، حتی اگر در یک منظره طبیعی، یک خانه روستایی در دور دست‌ها، شهری در امتداد افق یا جاده ای در قسمت جلو تصویر ظاهر شده باشد باز هم می‌توان این عکس را جزو عکس‌های منظره به شمار آورد. اصطلاح منظره یا چشم‌انداز شهری (Urban Landscape) به عکسهایی گفته می‌شود که به سبک عکاسی از طبیعت اما از فضای شهری گرفته شده باشد به این معنی که نحوه نگاه عکاس به ساختمانها، مکان‌ها و خیابان‌ها، باید همانند نگاه او به کوه و درخت ها در طبیعت باشد.
سبک‌های عکاسی منظره :
در زمینه عکاسی از منظره، تا به حال سه سبک شناخته شده‌است که عبارتند از:
- سبک نمایشی، مستقیم یا توصیفی مستقیم (Representational)
- سبک امپرسیونیستیک یا احساسی (Impressionistic)
- سبک انتزاعی (Abstract)
نمونه هایی از آثار عکاسی منظره:
نمونه‌ای از عکاسی مناظر، سبک نمایشی یا توصیفی
عکسی از انسل آدامز از معروف ترین آثار عکاسی منظره
عکاسی منظره از دریای تایلند در هنگام غروب
منظره‌ای از آبشار مارگون، نمونه‌ای از عکاسی از مناظر طبیعی
پاریس
نجوم :
تصاویر مربوط به اجرام آسمانی که معمولا با کمک تلسکوپ تهیه می شوند. اما امروزه دوربین های گران قیمت آماتوری هم این کار را می کنند.
تصویری از سیاره ماه که با دوربین گران قیمت آماتوری Fujifilm FinePix HS20 EXR گرفته شده است
پرتره :
عکس با زاویه معمولا بسته از بالاتر از شانه و یا صورت را پرتره می‌نامند. در عکاسی چهره که به آن پرتره نیز گفته می‌شود توجه عکاس روی صورت، اعضای بدن یا خود شخص متمرکز می‌شود.
در فرهنگ آریان پور زیر کلمه پرتره Portait معانی نظیر تصویر، نقاشی، عکس یا تصویر صورت، تصویر کردن آمده‌است. در لغت به معنی تصویر، نقاشی، مجسمه، پیکره و …. است و در شکل اختصاصی آن به مجسمه صورت، تصویر صورت، عکس صورت و مجسمه نیم‌تنه، اطلاق می‌شود. همچنین پرتره به معنای شباهت و همانندی، تشریح مطلب، توضیح تعریف و ارائه شرح روشنی از یک موضوع است.
در عکاسی، پرتره نگاری بیشتر معطوف به عکس از انسانها آن هم در قطع صورت و شانه‌ها می‌شود به همین دلیل چند سال پیش معادل نادرست (تک چهره) برای واژه پرتره باب شد که به دلیل گویا نبودن و نامناسب بودن آن خیلی زود منسوخ گردید. پرتره با توجه به معانی وسیع آن خصوصاً در عکاسی می‌تواند انسانها و حتی حیوانات را در حالت‌های مختلف (نه الزاماً از روبرو یا نیم‌رخ) و در اشکال کلی آنها (نه صرفاً صورت و سرشانه‌ها) شامل شود. بنابراین گرفتن عکس از یک منظره در حالی که آدم‌ها و یا حیواناتی نیز در آن مشاهده می‌شوند پرتره می‌شوند پرتره نگاری از آنها نیست. پرتره در حقیقت می‌بایست نمای بزرگ تری از سوژه را نسبت به کل عکس در برگیرد تا امکان بررسی و مطالعه موضوع اصلی برای مخاطب میسر شود.
به طور کلی در عکاسی پرتره همان طوری که گفته شد بیشتر به انسان معطوف است باید به این عوامل توجه داشت:
- وضعیت قرارگرفتن دوربین نسبت به سوژه
- لنز مورد استفاده
- پس زمینه، موقعیت سوژه
- حالت سوژه
- کادر بندی
- نورپردازی
البته نباید فراموش کرد که برای تهیه یک پرتره خوب مطالعه و داشتن اطلاعات قبلی درباره سوژه ارزش است. در هنگام عکاسی، می‌توان درباره کار، سرگرمی‌ها، علائق و موضوعات مورد توجه سوژه با او به گفتگو پرداخت و در خلال گفتگو به حرکات، اشارات و رفتارهای شخصی او توجه کرد. باید دقیقاً دریافت که کدام یک از حالات سوژه، به عنوان مثال: لبخند یا اخم نشان واقعی شخصیت درونی اوست.
یک عکاس موفق پرتره، باید بتواند با سرعت کار کرده و ویژگی‌های فردی خاص و معانی حالاتی مانند خم شدنسر، برق زدن چشم و تغییرات آنی چهره سوژه را تشخیص داده و آنها را ثبت نماید. معروف است که یوسف کارش سرشناس ترین عکاس پرترهی کلاسیک در جهان، تنها عکس اخم کرده وینستون چرچیل نخست وزیر خندهروی انگلیس را بدین صورت گرفت که هنگام عکاسی آنقدر با او صحبت کرد تا حوصله نخست وزیر خونسرد را سر برد. در این هنگام دست برد و سیگار برگ معروف او را از لبش لرداشت. این حرکت را آنقدر ناگهانی انجام داد که چرچیل عکس العملی نتوانست از خود نشان دهد و در یک لحظه که اخم بر چهر ی خنده روی او نقش بست عکسش را گرفت و به سرعت قبل از هر واکنشی سیگار را دوباره روی لبش گذاشت. کارش معتقد بود که لبخند چرچیل ماسک ظاهری اوست و او سیاستمدار خشنی است. اگر چه نگاه و تکنیک عکاسی کلاسیک کارش، مناسب زبان و بیان امروز در پرتره‌نگاری نیست اما تمام پرتره‌های موفق، چه کلاسیک و چه مدرن ورای تمام مسائل گفته شده چیزی از ویژگی‌های فردی سوژه را نیز نشان می‌دهد.
نمونه‌هایی از آثار عکاسی پرتره:
نمونه‌ای از یک عکس پرتره از مدل نوجوان اثر افشین عزیزی با نورپردازی مایل از بغل
پرتره‌ای معروف از ارنستو چه‌گوارا چریک انقلابی و سیاستمدار آمریکای جنوبی که خود بخشی از تصویری بزرگتر است که توسط آلبردو کودا عکاسی شده‌است.
انتشار این پرتره از از آبراهام لینکلن رئیس جمهور سایق آمریکا اثری از ماتیو بردای در مطبوعات که در انتخاب او به ریاست جمهوری موثر واقع شد، انتشار عکس مذبور که لینکلن را مردی متین و موقر نشان می‌داد باعث شد تصور مرد از اون به عنوان شخصیتی خشن و ناهنجار از بین برود. خود لینکلن بعد از انتخاب به ریاست جمهوری گفت:«سخنرانی کویر یونیون و عکس ماتیو مرا به ریاست جمهوری رساند.»
پرتره‌ای معروف از سیمین بهبهانی اثری از فخرالدین فخرالدینی از پزرگترین عکاسان پرتره ایران
معماری :
عکس‌های مرتبط با معماری، بنا‌ها و شهرسازی.
نمونه‌هایی از آثار عکاسی ابنیه و معماری
نمایی از معماری باغ ارم در شیراز
نگاره‌ای از فضای بیرونی ارگ بم، یک اثر باستانی
نمایی از معماری داخلی مسجد تاریخی نصیر المکلک در شیراز
نمایی از سی و سه پل در شب
حیات وحش :
سوژه اصلی حیوانات هستند. حیات وحش واقعی به یک یا چند جاندار اطلاق می شود که کاملا آزادانه، در زیستگاه طبیعی یا اختیاری، زندگی میکنند. بنابراین عکسهایی از باغ وحش و یا مراکز تفریحیِ نگهداری حیوانات از دید بسیاری از جمله انجمن عکاسان آمریکا غیر قابل قبول هستند.
خبری :
عکاسی خبری یا همان فتوژورنالیسم به عکس هایی گفته می‌شود که پبام و هدف اصلی آنها خبر رسانی است. و آنگونه که کارشناسان رسانه تعریف میکنند؛ عکاسان خبری، همان نویسندگان مقاله و مخبران خبر به وسیله تصویر یا همان عکس هستند.
سه تعریف رایج درباره عکاسی خبری وجود دارد:
- هنری است که برای قصه‌گویی عکاسانه به کار گرفته می‌شود تا زندگی را مستند کند. پدیدهای جهانی است و به همه مربوط است و از محدودیت‌های زبانی و فرهنگی عبور می‌کند. فتوژورنالیسم ما را به عکسهایی ارجاع می‌دهد که یک داستان را بیان می‌کند؛ مثل عکسهایی که در رسانه‌های خبری می‌بینیم یا مجلات، گاه‌نامه‌ها یا هفته‌نامه‌ها. این عکس‌ها می‌تواند دربر گیرنده عکاسی مستند، عکاسی تبلیغاتی، عکاسی در صحنه، عکاسی ورزشی، زندگی جاری، علایق انسانی و به تصویر کشیدن شیوه معاصر و رایج زندگی باشد. اما نکته مهم در این بخش این است که در فتوژرنالیسم روایت عکس مقدم بر قضاوت است، یعنی باید عکس، دیگران را به قضاوت بکشد، پس لازم است به عکاسان خبری گفته شود: سعی نکنید قضاوت خود را به عکس القا کنید. در فتوژرنالیسم، عنوان یا مضمون مقدم بر عکس است و باید به مخاطبان و بینندگان و کسانی که داوری میکنند کمک کند تا خودشان داستان یا ماجرا را کشف کنند.
- ژورنالیسمی است که داستانی را از طریق تصاویر بیان می‌کند. می‌توان اینطور برداشت کرد که در ذهن غربی‌ها، فتوژرنالیسم تک فریم نیست؛ به همین علت است که همیشه یک فیچر یا گزارش تصویری جداگانه دارند و یک تک فریم؛ که تک فریم در واقع اوج گزارش تصویری است.
تعریف آخری که از فتوژورنالیسم می‌توان عنوان کرد این است که گفته شود:
- شکلی ویژه از ژورنالیسم است که تصاویری را خلق می‌کند تا داستانی خبری را بازگو کند؛ هرچند معمولا اینطور فهم میکنند که اصل بر تک فریم است، در حالی که اینطور نیست. در حالت عام‌تر هم به مطالب بسیار مهم و جدی که عکاسی شده‌است گفته می‌شود.
نمونه‌هایی از آثار عکاسی خبری
ژوئن 1963 ، سایگون ، ویتنام جنوبی: یک بودائی در اعتراض به آزار و اذیت پیروان مذاهب به وسیله دولت ویتنام جنوبی خودسوزی کرده است
اعدام یک ویت‌کنگ توسط پلیس ویتنام در سال ۱۹۶۸ به‌طور مخفیانه‌توسط ادی آدامز عکاسی شدو بازتاب گسترده جهانی آن مسیر جنگ آمریکا را به کلی تغییر داد.
اکتبر 1983 ، شرق ترکیه: بعد از یک زلزله ، زنی جسد 5 فرزندش را پیدا کرده است.
ورزش :
عکس‌های مربوط به فعالیت‌های ورزشی.
مستند اجتماعی :
می‌تواند در گروه مردم، انسان و یا خبری هم قرار گیرد.
تبلیغاتی:
عکسهایی که برای مقاصد تبلیغاتی تهیه شده باشد.
آبستره یا انتراعی :
آبستره(Abstract) به معنی انتزاعی، غیر جسیم، مجرد و غیر قابل لمس به کار می‌رود. در عکس انتزاعی دیگر بازنمایی عین واقعیت بیرونی ملاک قرار نمی‌گیرد.
مفهومی :
عکس مفهومی یا(به انگلیسی: Conceptual) به عکسی گفته می‌شود که هدف عکاس از آن، معمولا بیان مفهومی خاص با کمک عناصر تصویر است. عکس مفهومی باید بیننده را به تفکر وا دارد. عکس‌های همهٔ دسته‌های عکاسی میتوانند در صورت القای مفهومی خاص به بیننده در این دسته نیز قرار گیرند.
نمونه‌ای از عکس مفهومی که بیش از هر چیز، قصد القای مفهوم و منظور خاصی به بیننده خود را دارد اثر سینا علیزاده اشرفی
عکس مفهومی که بیش از هر چیز، قصد القای مفهوم و منظور خاصی را با چیدمان خاص عناصر در صحنه و نور و... به بیننده خود را دارد ( اثر سینا علیزاده اشرفی )
طبیعت بی جان :
طبیعت بی‌جان به اثری هنری گفته می‌شود که معمولاً اجسام غیرمتحرک را تصویر می‌کند. این اجسام اغلب اشیاء معمولی هستند که میتوانند طبیعی باشد مانند گل، میوه، غذا، سنگ و صدف، و یا ساخته دست بشر باشند مانند کوزه، گلدان، لیوان، کتاب، جواهرات و زینت آلات، سکه، و پیپ، که در کنار هم چیده شده‌اند.
ماکرو:
همانگونه که از نام طبقه بر می‌آید، تصاویری را شامل می‌شود که با لنزهای ماکرو و از فاصله نزدیک برداشته شده باشند و اغلب جزئیات اشیاء را نشان می‌دهد.
عکاسی ماکرو بیشتر جای عکاسی از نزدیک معنا می‌شود و به نوعی عکاسی گفته می‌شد که در آن تصویر اشیا بزرگتر از اندازه واقعی شان، با نسبتی بزرگتر از 1:1 گرفته می‌شود.
در عکاسی ماکروی واقعی باید فاصله بین لنز تا صفحه تصویر از فاصله لنز تا سوژه بیشتر باشد. در دوربینهای فیلمی عکاسی ماکرو نیاز به مبدل‌های ماکرو یا حلقه‌های لنز ماکرو دارد. لنزهای ویژه ماکرو معمولا گرانتر از سایر لنزها هستند و مخصوصا برای نزدیک شدن زیاد به سوژه و جلوگیری از تغییر شکل تصویر طراحی شده‌اند. بعضی از لنزهای تله فتو نیز دارای قابلیت ماکرو می‌باشند که با ترکیب اپتیکی ویژه‌ای که دارند میتوانند در شرایط بسیار نزدیک به سوژه نیز روی آن فوکوس نمایند.
در گذشته عکاسی ماکرو به معنی استفاده از دوربینهای SLR و خریدن لنزهای مخصوص بود که هزینه‌ای بین صد تا هزاران دلار به دنبال داشت. اما این مساله در مورد دوربینهای دیجیتال فرق می‌کند. یکی از مزایای دوربینهای دیجیتال این است که بیشتر آنها قادر به عکاسی ماکرو با کیفیت خوب می‌باشند. در بعضی از انواع این دوربین‌ها تا حد بسیار زیادی میتوانند به سوژه نزدیک شوند، ولی در بعضی دوربینهای دیگر از زوم برای پر کردن کادر و بزرگ کردن سوژه استفاه می‌شود. بطور کلی در عکاسی ماکرو، سرعت شاتر بسیار پایین است و استفاده از یک پایه محکم برای عکاسی ایده بسیار خوبی است. بعلاوه عکس گرفتن با استفاه از تایمر دوربین از لرزیدن دوربین و خراب شدن عکس جلوگیری می‌شود.
نماهای بسیار نزدیک معمولاً بسیار جالب و نیز مفید می‌باشد. در عکاسی ماکرو جزئیاتی از شیئ دیده می‌شود که با چشم معمولی نمی‌توان دید.
منبع: دنیای عکاسی با استودیو گلامور
